جایزه حفظ میراث جهانی یونسکو به یزد رسید
تاریخ انتشار: ۷ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۹۰۵۵۲
به گزارش همشهری آنلاین، قنات ثبت جهانیشده «زارچ» در یزد و خانه تاریخی «شهید صدوقی» واقع در بافت تاریخی ثبت جهانیشده یزد، ۳ اثر از هندوستان، یک اثر از تایلند، ۴ اثر از چین، یک اثر از افغانستان و یک اثر از نپال توانستند جایزه ۲۰۲۲ یونسکو در حفاظت از آثار تاریخی منطقه آسیا – اقیانوسیه را از بین ۵۰ اثر تاریخی واقع در ۱۱ کشور واقع در منطقه آسیا – اقیانوسیه کسب کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
یونسکو در گزارش جایزه شایستگی قنات زارچ آورده است: «احیای سیستمهای آبی باستانی ابتکار عملی برای احیای یکی از مهمترین آثار ایران بود و قنات زارچ با مشارکت محلی سازندگان قدیمی باتجربه در کنار تیمهای داوطلبان جوان احیا شد.»
یونسکو همچنین در توضیح اهدای جایزه ممتاز ۲۰۲۲ خود به خانه تاریخی شهید صدوقی با انتشار تصاویر این خانه تاریخی آورده است: «درک ارزشهای تاریخی و معماری این خانه با حمایت بخش خصوصی و توسط تیمی از متخصصان میراث فرهنگی انجام شده است. آنها از طریق مشاوره با معماران چیرهدست و صنعتگران سنتی ماهر و آموزش حین کار برای نیروی کار محلی به نتایج خوب رسیدند. این خانه الگوی موفق تغییر کاربری یک خانه تاریخی و استفاده عمومی از آن است.»
قنات مرده زنده شدسیدمصطفی فاطمی، مدیرکل سابق میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان یزد درباره ارزشهای تاریخی قنات زارچ و تأثیر احیای آن بر پایداری محیط اطراف که از شاخصههای یونسکو برای تخصیص جایزه بود، میگوید: قناتهای یزد بستر تمدنی این شهر هستند. قنات باستانی زارچ نیز با برخورداری از دو شاخه آب شور و شیرین حدود ۱۰۰ کیلومتر طول دارد که مردم یزد با آب این قنات و دیگر قناتها و خاک بیابان، خشت، سازه بناها، آبانبارها، بادگیرها و شهر یزد را احداث کردند. بنابراین یزد با آب و خاک ۲ عنصر پایدار که آسیبی هم به طبیعت نمیزنند، ایجاد شده است.
بهگفته فاطمی، قنات زارچ تا پیش از احیا توسط مردم و بخش خصوصی، خشک شده بود و بیش از ۴۰۰ انشعاب فاضلاب بیمارستانها و کارخانجات و سرویسهای بهداشت عمومی شهر یزد و خانههای مسکونی در آن جاری بود. تمامی کارشناسان اعلام کردند زارچ، قنات خشکشده ایران است و امکان احیا ندارد. بسیاری از پایابهای قنات ریزش کرده، بوی تعفن در شهر پیچیده و پشهسالک هم به شهر هجوم آورده بود. شهرداری یزد برای مقابله با این مشکل، بسیاری از چاهمیلهها و پایابهای قنات را با شن پر کرده بود که زمان احیای قنات فقط از یک پایاب آسیاب و زیر قنات زارچ ۴ هزار کامیون شن تخلیه شد. بستن فاضلابها را آغاز کردیم و با همکاری مردم موفق شدیم مسیر نزدیک به ۴۰۰ فاضلاب به قنات را مسدود کنیم. مسیر ورودی آب به قنات هم همزمان هموار میشد تا بالاخره به سفره آب زیرزمینی رسیدیم و بدینترتیب قنات زارچ زنده شد.
آنزمان بود که کارشناسان جهاد کشاورزی احیای قنات را در شرایطی که سطح سفرههای آب زیرزمینی کاهش یافته اتفاقی بزرگ دانستند. با احیای قنات، ماهیها هم دوباره به سمت شهر سرازیر شدند و حالا بخش عمده قنات زارچ و پایابها باز هستند. احیای قنات زارچ از بزرگترین پروژههای میراثفرهنگی بود که با کمک مردم و بخش خصوصی امکانپذیر شد. فاطمی قدمت قنات زارچ را براساس متون مکتوب به قرن چهارم هجری و نزدیک به هزار سال پیش ارزیابی میکند، اما میگوید: قدمت این قنات بسیار بیشتر است و به دورههای پیش از اسلام میرسد، چون در تخلیه خاک یکی از چاهمیلهها سفالهای اشکانی بهدست آمد.
قنات زارچ از فهرج یزد سرچشمه میگیرد و با طی حدود ۱۰۰ کیلومتر با دو شاخه آب شور و شیرین به زارچ میرسد. این قنات علاوه بر بازگرداندن زندگی در مسیر جریان خود، باغات کشاورزی انتهای مسیر را نیز سیراب میکند. با احیاشدن قنات زارچ حالا نه از پشه سالک در شهر یزد خبری هست و نه بوی تعفن ناشی از ریزش پایابها شهر را فرا میگیرد. فاطمی میگوید: با احیای قنات زارچ گردشگری شهر یزد علاوه بر داشتههای تاریخی در سطح و چشمانداز بادگیرها از پشتبامها به جاذبه گردشگری زیرسطحی هم رسیده است.
مشارکت برای بازگشت به اصالتخانه شهید صدوقی یزد هم یکی دیگر از پروژههای مرمتی شهر یزد بود که مالکیت اولیه آن در دوره قاجار و در سال ۱۲۲۰ بهگفته سیدمصطفی فاطمی، متعلق به یک بازرگان قفقازی و خانوادههای شیرازیها و تبریزیها بود که بعدتر شهید صدوقی مالک آن شد و با فوت فرزند شهید صدوقی نوه او عهدهدار مالکیت خانه است. خانه تاریخی شهید صدوقی یزد نیز برنده جایزه ممتاز مشارکت مردمی در حفظ میراث جهانی یونسکو در بافت ثبت جهانیشده یزد شده است. بافتی چندقومیتی و ملیتی در دورههای تاریخی که بهدلیل رونق تجارت در آن میزبان شیرازیها، تبریزیها، عربها، ترکها، رشتیها، قفقازیها، هراتیها، بحرینیها و حتی در دورهای گرجیها بود.
این خانه بهگفته مدیرکل سابق میراث فرهنگی یزد، از ابتدای انقلاب شهرت داشت و مرکز انقلابی این شهر بود. علیآقا تاجر شیرازی بهعنوان نخستین شیرازی وارد شده به یزد زمانی که در دوره قاجار به این شهر رفت، فرزندانش ساختمانهای زیادی در این شهر بنا کردند. معماری خانه همان سبک یزدی است اما سازندگان بنا، در تزئینات نقاشی و گچبری نگاهی خاص داشتند. پیش و پس از انقلاب اما این خانه دستخوش تغییر شده بود. حوضخانه تبدیل به نمازخانه شده بود و اتاقها نیز تغییر کاربری یافته بود، اما این شهید صدوقی بود که تصمیم گرفت این خانه را به همان سبک اولیه احیا کند. سابقه تاریخی خانه، استخراج و مرمت آغاز شد. حالا تمام گچبریها، آیینهکاریها و نقاشیهای خانه شهید صدوقی که کاربری فرهنگی هم یافته است، به همان سبک اولیه قاجاری احیا شده است. این یکی از شاخصترین خانههای تاریخی شهر یزد است که با مشارکت مردمی به اصالت تاریخی خود بازگشته و برنده جایزه ۲۰۲۲ یونسکو در حفاظت از میراث جهانی بشر شده است.
کد خبر 723719 منبع: روزنامه همشهری برچسبها استان یزد فرهنگ - میراث فرهنگی یونسکومنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: استان یزد فرهنگ میراث فرهنگی یونسکو میراث فرهنگی خانه تاریخی شهید صدوقی احیای قنات قنات زارچ پایاب ها شهر یزد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۹۰۵۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
موزه تخصصی تخت جمشید توسعه مییابد
محمد ثابت اقلیدی در آیین بزرگداشت روز جهانی بناها و محوطههای تاریخی که در مجموعه جهانی تخت جمشید برگزار شد گفت: برنامهریزی مدونی برای توسعه موزه تخت جمشید صورت گرفته و بهزودی شاهد تغییرات جدی و مناسبی در این مکان فرهنگی، تاریخی خواهیم بود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان فارس بابیان اینکه فارس ۳۷ درصد از آثار تاریخی و میراث کشور را در دل خود جایداده است، گفت: در حال حاضر موزههای متعددی در سراسر فارس و جود دارد، اما جای خالی موزه تخصصی و بزرگی، چون موزه منطقهای در این استان همچنان احساس میشود.
ثابت اقلیدی به پیشرفت ۳۰ درصدی ساخت موزه منطقهای فارس در شیراز اشاره کرد و گفت: متأسفانه باگذشت ۱۲ سال این پروژه پیشرفت کمی داشته است که با برنامهریزیهای انجامشده امید داریم شاهد تسریع در ساخت این پروژه عظیم هستیم.
او در بخش دیگری از سخنانش به تحول بزرگی در مجموعه جهانی تخت جمشید تا چند ماه آینده اشاره کرد و افزود: در نظر داریم مسیر گردشگری مجموعه جهانی تخت جمشید را تقویت کنیم که با این اقدام گردشگران میتواند تمامی آثار در محوطه پیرامونی تخت گاه را نیز بازدید کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان فارس افزود: به دلیل گستردگی و پراکندگی آثار در محوطه پیرامونی تخت جمشید بسیاری از گردشگران نمیتوانند تمامی آثار را مورد بازدید قرار دهند که با تعریف مسیر گردشگری این امکان فراهم خواهد شد و ماندگاری آنها در این محوطه افزایش مییابد.
در ادامه این مراسم علیرضا عسکری چاوردی رئیس پایگاه پژوهشی مجموعه جهانی تخت جمشید نیز طی سخنانی گفت: میراث جهانی تخت جمشید الگو محوراست و باید بتوانیم بهره علمی و دانش تخصصی را از این مجموعه جهانی ببریم.
او از سر گیر کاوشهای باستانشناسی در محوطههای تاریخی با همکاری هیاتهای باستانشناسی خارجی را خواستار شد و تأکید کرد: بسیاری از سایتهای کاوش شده و میراث استان قابلیت تبدیل به سایت موزه را دارند.
عسکری ادامه داد: در حال حاضر نگاه ما به مباحث میراث فرهنگی توسعه محور است؛ بنابراین گزارش امروز طی مراسمی که به مناسبت روز جهانی محوطهها و بناهای تاریخی در مجموعه جهانی تخت جمشید برگزار شد سند مالکیت تخت جمشید با حضور مصطفی ده پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور و معاونین وی همچنین تنی چند از مسئولان استانی و شهرستان مرودشت رونمایی شد و بیش از ۱۰۰ نفر از پیشکسوتان، استادکاران، کنشگران و افراد مؤثر در تحقق مسئولیت اجتماعی و مدیران دولتی و... تجلیل به عمل آمد.
باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز